Wiadomości

Wtorek, 20 czerwca 2017

Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Franciszka Surówkę Brzegowskiego w Koźmicach Małych

 

Sylwetkę Franciszka Surówki przedstawiła córka poety - Anna Młynarczyk. Wybrane wiersze twórczości Brzegowskiego recytowały uczennice Gimnazjum z Koźmic Wielkich: Wiktoria Stanek i Teresa Jargusz pod opieką polonistki Sylwii Bielskiej. Następnie, odsłonięcia tablicy pamiątkowej dokonały córka - Anna Młynarczyk wraz z wnuczką poety  Agatą Młynarczyk przy udziale sołtysa Koźmic Małych Stanisława Dziedzica.
Uroczystość uświetnił występ Zespołu Pieśni i Tańca "Mietniowiacy" pod przewodnictwem choreografa Katarzyny Chorobik.


W uroczystościach udział wzięli m.in.: Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Urszula Rusecka, Zastępcy Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka Piotr Krupa i Rafał Ślęczka, Sekretarz Gminy Adam Marek Panuś, Proboszcza Parafii pw. Matki Bożej Królowej Polski w Raciborsku ks. dr Kazimierza Kubika oraz licznie przybyłe rodziny, mieszkańcy Koźmic Małych i sąsiednich miejscowości.

 

Uroczystość została powiązana z powitaniem wakacji dla dzieci, której towarzyszyły liczne konkursy i zabawy. Licznie zgromadzonej publiczności serwowana była grochówka wojskowa. Nagrody za uczestnictwo w konkursach sfinansowało Sołectwo Koźmice Małe. Wydarzenie odbyło się przy wsparciu finansowym Miasta i Gminy Wieliczka.

 

- - - - - - - - - - - - - -

Franciszek Surówka Brzegowski, syn Anny i Antoniego urodził się 16 marca 1902 roku w Koźmicach Małych, w gminie Wieliczka. Szkołę powszechną ukończył w Raciborsku, a następnie uczęszczał do Szkoły Realnej w Wieliczce, którą ukończył w 1920 r. egzaminem dojrzałości. W 1919 r. umarła mu matka. W ciągu kilku miesięcy 1920 r. odbył służbę wojskową w 6 p. a. c. Kraków., jako szeregowiec, kanonier. W 1921 r. złożył egzamin dojrzałości w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Krakowie po czym pracował jako nauczyciel języka polskiego w publicznych szkołach powszechnych w: Chorągwicy, Dobczycach, kolejno w Wiskitnie koło Łodzi a następnie w Kajewie, Kutnie, Warszawie. W 1929 r. w Warszawie ukończył Wyższy Kurs Nauczycielski, a następnie w 1932 r. zdobył uprawnienia do nauczania języka polskiego w szkołach zawodowych, a w 1934 r. ukończył studia w zakresie filologii polskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego uzyskując tytuł magistra filozofii. W 1933 r. zmarł mu ojciec. W latach 1930 -1944 mieszkał w Warszawie i był zatrudniony w publicznej szkole powszechnej. Tu również współpracował z „Wiciami", „Młodą Myślą Ludowa", „Zielonym Sztandarem" itd. Debiutował w prasie w roku 1930. W Warszawie w latach 1935-39 wydał kilka własnych książek z zakresu literatury polskiej. W latach 1930-1939 wiele jego utworów ukazywało się w czasopismach, w Kasie im. Malinowskiego opublikował monografię o „Hymnach" Kasprowicza. Drukiem ukazały się cztery tomy wierszy: „Panta rhei", Gebethner i Wolf, Warszawa (1935 r.); „Horyzonty", F. Hoesick, Warszawa,(1937,); „Legenda frasobliwa" F. Hoesick ,Warszawa (1939), „Elegie" nakładem autora, 1939.
Franciszek Surówka okupację przeżył w Warszawie. W 1941 r. ożenił się z Janiną. - w 1945 r. przyszła na świat córka Anna. W czasie II wojny światowej odwiedzał rodzinną wieś; w roku szkolnym 1939/40 uczył w Prywatnym Gimnazjum i Liceum im. ks. Bronisława Markiewicza w Pawlikowicach, w okresie od 1.07 1944 do 31.01 1945 r. pracował w kompletach tajnego nauczania w ośrodku wielickim na terenie powiatu krakowskiego w zakresie gimnazjalnym i licealnym.
Na skutek doznanych zniszczeń wojennych był zmuszony przenieść się do Wieliczki. Po wojnie zamieszkał w Wieliczce ucząc najpierw w szkole powszechnej w Raciborsku a następnie w l. 1945-1970 w Państwowym Koedukacyjnym Gimnazjum i Liceum Handlowym, w Miejskim Koedukacyjnym Gimnazjum Kupieckim w Wieliczce (1.09.1945 do 31.08.1946 r. ) później Technikum Ekonomiczno-Kolejowym a następnie w Liceum Ekonomicznym. Równocześnie uczył do 1954 r. w szkole humanistycznej oraz w latach 1958-62 w  Niższym Seminarium Duchownym u OO. Franciszkanów-Reformatów w Wieliczce.
Po wojnie wiersze poety ukazywały się w prasie sporadycznie. W 1969 r. ukazał się  w druku jedyny w okresie powojennym tomiku wierszy -  „Słowa elementarne" - Wybór wierszy z lat 1935-1968, Wyd. Literackie 1969 r. zawierający wybór liryków z tomów przedwojennych oraz wiersze z wielu rękopisów. Usilnie, lecz bezskutecznie zabiegał profesor Surówka o druk następnego tomu. Pisał bardzo dużo - w rękopisach pozostało wiele tomów poezji: „Zarze na połuń" 1939; „Czuwanie"1940; „Elegie bohaterskie" 1939-1946,  „Lucerna" 1943, „Ludziom smutnym" 1945-1953; „Dajmonian" 1945-1953; „Rozprawa" 1953; „Tetrologia słoneczna (Moja ziemia)" 1954; „Intonacje" 1954-1955; „Fermata purpurowa" 1956; „W cieniu pieśni" 1957; „Fantazja d-moll", 1958, „Piast Orlic" 1921 (1960); „Inicjały" 1960-1961; „Złotogłowie" 1962-1963, „Zmierzch" 1964-1965; „