Wiadomości

Środa, 2 września 2009

Krypta Morsztynów – zabytkowy skarbiec późnogotyckiej sztuki sakralnej

 

Istniejąca krypta kaplicy Morsztynów przy kościele parafialnym św. Klemensa zaadoptowana zostanie dla celów wystawienniczych bez wprowadzania zmian w konstrukcji obiektu. Prace adaptacyjne polegają na naprawie tynków, wymianie posadzki, instalacji elektrycznej. Schemat projektowy ekspozycji oparto na kształcie krzyża. W miejscu przecięcia ramion krzyża – miejscu centralnym ekspozycji, usytuowany będzie postument jako podstawa ekspozycji monstrancji wykonany z polerowanego kamienia w kolorze czarnym. Eksponat zabezpieczony będzie gablotą w kształcie walca wykonaną z hartowanego szkła. Od podstawy postumentu wyprowadzone zostaną płaszczyzny posadzkowe z kostek szarego granitu, które jednocześnie ograniczą stopniowanie powierzchni posadzki. W miejscach styku płaszczyzn posadzkowych ze ścianami nisz, usytuowane będą kolejne trzy pięcioboczne bloki ekspozycyjne.
Ściany sklepienia i nisz w kolorze bieli łamanej szarością oświetlane będą pośrednio przez światło dzienne, dające efekt półmroku, eksponaty zostaną oświetlone punktowo. Całość adaptacji ma tworzyć harmonię kształtu i koloru dla ekspozycji zabytku sakralnego o wyjątkowym znaczeniu dla historii Wieliczki i kościoła św. Klemensa. Wnętrze ekspozycje zapewni także dostojny spokój i szacunek dla historii eksponatów oraz budowli.

Kaplica Morsztynów – budowla wzniesiona pod koniec XVII w. w miejscu średniowiecznej kaplicy Bachmistrzów. Fundatorką kaplicy grobowej bachmistrza wielickiego i starosty krakowskiego, Władysława z Raciborska Morsztyna była jego żona Barbara z Moskorzowskich. Budowę rozpoczęli w 1690 roku jezuici z domu zakonnego św. Barbary w Krakowie. Projekt kaplicy wykonał Jan Ignacy Delamars (1655/56-1719). Prace wykończeniowe polegające na pokryciu dekoracją stiukową kopuły rozpoczęto w 1693 r, a zakończono w 1703 r. Wykonali je Baltazar Fontana i Pakosz Trebello.
Marmurowe wyposażenie kaplicy pochodziło z warsztatów kamieniarskich w Czernej koło Krzeszowic. W 1695 r. w kaplicy pojawiły się pomnik i dwie tumby nagrobkowe oraz dalsze części epitafium wraz z czarnym dwukolumnowym ołtarzem, a kopułę kaplicy pokryto miedzianymi łuskami, ozdobionymi inicjałami Barbary i Władysława Morsztynów.
W latach dwudziestych XVIII w. groby Morsztynów zostały sprofanowane, cenne wyposażenie zniszczone lub zrabowane, jak w przypadku pokrycia kaplicy, a kryptę zasypano gruzem.
Kaplicę wielokrotnie remontowano. Na początku lat trzydziestych XX w. dodano nowy cokół zewnętrzny i wymieniono zniszczone elementy kamieniarskie. Kompleksową konserwację rozpoczęto w 1989 roku, koncentrując się na kamiennym wystroju wnętrza.

Poniżej prezentujemy koncepcję architektoniczno-budowlaną adaptacji pomieszczenia krypty na potrzeby przestrzeni ekspozycyjnej opracowaną przez Off Art Studio z Zabrza:
 

 
Wizualizacje wnętrza – widok niszy ekspozycyjnej nr 1, -  widok niszy ekspozycyjnej nr 2
 
Wizualizacje wnętrza – widok ekspozycji monstrancji

 
 
 
Rzut krypty i przekrój poprzeczny
 
 
 
Rzut krypty