Zabytkowa kolumna na kurhanie przy głównej drodze w Grajowie jest charakterystycznym miejscem dla tej miejscowości, tym bardziej, że drugiej takiej nie ma w naszej gminie.
W ostatnim czasie dzięki staraniom Miasta i Gminy Wieliczka odrestaurowano ten wyjątkowy, kolejny naruszony upływem czasu zabytek.
Kapliczka przydrożna w formie 3-metrowej kolumny wznosi się w centrum Grajowa, przy skrzyżowaniu głównej drogi wiejskiej z jej południową odnogą. Wyrasta z kopca ziemnego (kurhan), wieńczy ją metalowy, trójlistny krzyż Męki Pańskiej. Kolumnę otacza kilkusetletnia lipa, będąca pomnikiem przyrody. Od frontu na cokole umieszczono płaskorzeźbiony kartusz herbowy z motywem główki aniołka, a poniżej – trupią czaszkę z piszczelami i napisem „Memento Mori”. Po przeciwnej stronie znajduje się znak hostii symbolizujący Chrystusa. Natomiast po prawej stronie kolumny widać ślady po nieczytelnej dziś inskrypcji, a po lewej artysta umieścił monogram Marii. Przeciwstawianie tych dwóch postaci było typowe w tamtym okresie.
Z tą kapliczką związane są dwie legendy, opowiadane wśród miejscowej ludności. Jedna opowiada o tym jak, w dawnych czasach, po drugiej stronie kurhanu stała karczma, w której odbywały się wesela. W czasie jednego z nich przechodził tamtędy ksiądz śpieszący do chorego. Pijani już weselnicy zaczęli bluźnić i drwić z duchownego. Wieść niesie, że za karę całe wesele zapadło się pod ziemię. Z kolei według innej legendy przy kurhanie odpoczywał Jan III Sobieski, wracający spod Wiednia.
Kapliczka w formie kolumny. Plinta spoczywa na dość wysokim cokole o przekroju kwadratowym, posadowionym na podłożu kamiennym. Kolumna zwieńczona jest dość masywnym gzymsowaniem spoczywającym na górnej plincie. Na górnej płaszczyźnie gzymsowania znajduje się niewielki postument o profilowanych krawędziach, zwieńczony metalowym krzyżem z wizerunkiem Chrystusa.
Celem renowacji było powstrzymanie procesów destrukcji oraz przywrócenie obiektowi pełni walorów estetycznych.
Prace zostały sfinansowane ze środków: Miasta i Gminy Wieliczka oraz z dotacji Województwa Małopolskiego w ramach konkursu pn. „Kapliczki Małopolski_2022”.
