20.07. (czwartek) 2023 r. wieliczanie ze Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” byli na wycieczce w Krakowie na Woli Justowskiej. Na przystanku autobusowym - autobusu nr 192, naprzeciw Hotelu Cracovia spotkali się członkowie Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół” Wieliczki”(KPW): Danuta Chrebor, Jadwiga Duda, prezes KPW, Halina i Marian Dyląg, Ewa i Jan Matzke, Zofia Prochwicz, Marian Sipióra i zaprzyjaźnieni z Klubem: Maria Grubecka, Marta Lelito, Małgorzata Ślusarczyk, Janina i Tadeusz Woźniakowie z przewodnik Barbarą Sienko.
Wola Justowska jest częścią Krakowa wchodzącą w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec. Zwierzyniec był wsią założoną w XII wieku jako uposażenie klasztoru Norbertanek. Wysiedliśmy na przystanku Kopalina, skąd Aleją Panieńskich Skał podeszliśmy pod kościół p. w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. To trzeci kościół w tym miejscu. Pierwszym był drewniany XVI. wieczny kościół przeniesiony tu w 1949 r. z Komorowic k. Żywca przez etnografa prof. Seweryna Udzielę. Kościół spłonął w nocy z 13/14.07.1978 r. wzniesiono nowy, który też spłonął w nocy z 5/6.04.2002 r. Ze starego kościoła pozostał tylko krzyż misyjny noszący ślady pożaru. W latach 2016-2017 wzniesiono obecny kościół. Byliśmy na modlitwie we wnętrzu świątyni. W prezbiterium nad tabernakulum znajduje się obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Dzięki uprzejmości ks. kanonika Romana Łędzkiego, proboszcza byliśmy w krypcie kościoła, którą rzeźbami ozdobił parafianin prof. Bronisław Chromy. Przy kościele jest Skansen Budownictwa Drewnianego z XVIII wieku, który tworzą: karczma z Pasiek k. Czernichowa, spichlerz dworski z Trzyciąża, spichlerz z Soboniowic. Następnie udaliśmy się na szlak Panieńskich Skał, wapiennych skał i jarów w Lasku Wolskim. Doszliśmy do nich „chodnikiem Grabowskiego”, nazwanym tak na cześć Ambrożego Grabowskiego, XIX-wiecznego antykwariusza i autora pierwszego przewodnika turystycznego po okolicach Krakowa. To on spopularyzował nazwę Panieńskie Skały, związaną z dawną legendą.
Według niej panny zwierzynieckie, czyli mniszki z zakonu norbertanek na Salwatorze, uciekając przed najazdem Tatarów w 1241 r. poprosiły Maryję o ocalenie przed pohańbieniem z rąk najeźdźców. Ta spełniła ich prośbę, osłaniając właśnie skalnymi ścianami. Idąc ścieżką dotarliśmy do granicy lasu i na przystanek autobusu nr 134. Nim pojechaliśmy do przystanku Przegoń i idąc wzdłuż rzeki Rudawy ulicami: Emaus i Jaksy Gryfity dotarliśmy do pętli tramwajowej na Salwatorze a następnie kościoła i klasztoru Sióstr Norbertanek na Zwierzyńcu. Tu oczekiwała nas siostra Dorota Goldstrom, którą niżej podpisana zna od 2009 r. Przypomnę że w 27.05.2009 r. Siostra Dorota była w Wieliczce na 137 spotkaniu „Wieliczka-Wieliczanie” a siódmym z serii „Wsie w Gminie Wieliczka”: Grajów”. Wówczas wygłosiła prelekcje pt. „Służebnica Boża Siostra Emilia Podoska (1845-1889), norbertanka z Grajowa i Jej rodzina”. Prelekcja jest opublikowana w „Biblioteczce Wielickiej” zeszyt 82 (2009 r.). Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Augustyna i klasztor Norbertanek został ufundowany przez Jaksę Gryfitę w 2 połowie XII wieku, a swój obecny kształt zawdzięcza przebudowie w latach 1595-1638. Najciekawszą częścią wyposażenia kościoła jest neoklasycystyczna aranżacja prezbiterium zaprojektowania w latach 70.tych XVIII w. przez Sebastiana Sierakowskiego. Strop kościoła ozdobił malowidłem Franciszek Matzke (pradziadek Jana Matzke z KPW). W kościele spoczywa błogosławiona Bronisława (1203-1259), patronka Zwierzyńca, Krakowa i Polski. Tu jest ołtarzyk Sługi Bożej Siostry Emilii Podoskiej (1845-1889), która jest pochowana w grobowcu zakonnym na cmentarzu salwatorskim. Przy kościele od 430 lat działa Bractwo Świętej Anny (Samotrzeciej). Siostra Dorota oprowadziła nas po klasztorze: byliśmy w sali spotkań, w miejscu wspólnej modlitwy, w ogrodzie i w kościele. 26.05.2006 r. klasztor odwiedził papież Benedykt XVI, a 21.07.2016 r. papież Franciszek. Historię Zakonu Norbertanek na Zwierzyńcu w Krakowie opracował Piotr Stefanik. W korytarzu, gdzie z siostrami spotyka się Konik Zwierzyniecki w oktawie Bożego Ciała mogliśmy odpocząć i spożyć zabrany przez nas posiłek. Podziękowaliśmy Siostrze za gościnę, obrazki: bł. Bronisławy, Sługi Bożej s. Emilii Podoskiej, „Miesięcznik Salwatorski” i prosząc o modlitwę w intencji pielgrzymów z Wieliczki.
Na zakończenie wycieczki niżej podpisana poinformowała zebranych, że w niedziele 23.07.b.r. o godz.16.00 na Woli Justowskiej przy ul. 28 Lipica na tzw. „Łączce Męczeństwa” odbędzie się Msza św. i uroczystość upamiętniająca wydarzenie sprzed 80 lat. W nocy z 28 na 29 lipca 1943 r. Niemcy dokonali pacyfikacji Woli Justowskiej. 21 osób rozstrzelano na miejscu w tym dwóch wieliczan, braci Jana i Stanisława Lelito, 3 zamordowano w obozach koncentracyjnych. Ofiary pochowano na cmentarzu na Salwatorze. Miejsce zbrodni upamiętnia pomnik, przed którym delegacje złożą kwiaty i zapalą znicze. Na uroczystości zaprasza Marzena Garzeł, przewodnicząca Rady Dzielnicy VII Zwierzyniec. Dziękujemy Basi Sienko za przewodnictwa a Halinie Dyląg za pomoc w organizacji wycieczki.
Opracowała Jadwiga Duda
